اجبار خاورمیانه برای عمل به دستورالعمل های آمریکا غیرممکن است

در واکنش به تحولات منطقه ای، بیل برنز، رئیس سیا، در سفری از پیش اعلام نشده به عربستان سعودی رفت تا «ناامیدی» واشنگتن را ابراز کند. برنز در گفت‌وگو با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، تاکید کرد که آمریکا نسبت به تصمیم‌های ریاض در مورد ایران و سوریه «غافلگیر» شده است. جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده تصمیم گرفت تحریم های یکجانبه علیه سوریه را برای یک سال دیگر، تا ۱۱ می ۲۰۲۴ تمدید کند.

در همین حال، لیندسی گراهام، سناتور جمهوری خواه، تمایل واشنگتن را برای ارتقای روابط خود با ریاض به سطح بعدی در دیداری «پربار» و «صریح» با ولیعهد سعودی ابراز کرد. آمریکا با بازی چماق و هویج، متکبرانه در تلاش است تا عربستان سعودی را به اردوگاه خود بازگرداند.

وادار کردن کشورهای خاورمیانه به عمل کردن طبق برنامه واشنگتن، محکوم به شکست است. بر اساس نظرسنجی گالوپ که در آوریل ۲۰۲۳ منتشر شد، بیش از ۷۰ درصد از مردم کشورهای دارای اکثریت مسلمان نسبت به پایبندی ایالات متحده به دموکراسی در منطقه تردید دارند. اکثر آنها بر این باور نیستند که آمریکا به آنها اجازه خواهد داد که آینده سیاسی خود را بسازند، و ضمنا تعهد اقتصادی از سوی واشنگتن نیز نمی بینند.

همانطور که روزنامه واشنگتن پست در یکی از یادداشت های خود نوشت، سیاستگذاران آمریکایی نباید از کاهش نفوذ ایالات متحده شوکه شوند، چرا که «این نتیجه مستقیم سیاست های سه رئیس جمهور گذشته ایالات متحده است».

حضور واشنگتن در خاورمیانه مدت هاست که کشورهای منطقه را ناراضی کرده است. برای چندین دهه، ایالات متحده در حال پرورش عوامل و برانگیختن انقلاب های رنگی در منطقه بوده است. ایالات متحده به دلیل موقعیت هژمونیک خود، بارها به تقابل ها دامن زده و عمداً جنگ هایی را آغاز کرده است – و کل منطقه خاورمیانه را به ورطه بدبختی کشانده است.

جنگ در افغانستان و عراق، که ایالات متحده در آن نقش رهبری را ایفا کرده است، صدها هزار غیرنظامی را به کام مرگ کشانده است. بهار عربی به تحریک سازمان سیا منجر به تلفات ۱٫۴ میلیون غیرنظامی شد. بی میلی واشنگتن در کاهش تحریم ها در سوریه زلزله زده عامل مرگ ده ها هزار نفر است، زیرا تیم های امدادی بین المللی ۷۲ ساعت طلایی را برای نجات از دست دادند.

خاورمیانه خواهان صلح است نه جنگ. به همین دلیل است که کشورهای منطقه از نقش چین به عنوان میانجی در درگیری ها استقبال می کنند. به گفته عرب بارومتر، یک موسسه تحقیقاتی غیرحزبی مستقر در دانشگاه پرینستون، چین در مقایسه با آمریکا در میان اکثر کشورهای خاورمیانه محبوب تر است است. چین از طریق همکاری دوجانبه سودمند خود، سطوح تعامل اقتصادی را در سراسر منطقه افزایش داده است.

خاورمیانه حیاط خلوت هیچ کشوری نیست. مردم منطقه که چندین دهه جنگ و درگیری را متحمل شده اند، آرزوی صلح دارند. آشتی و توسعه مسالمت آمیز یک روند برگشت ناپذیر است. آلن گابون، دانشیار مطالعات فرانسه و رئیس گروه زبان‌ها و ادبیات خارجی در دانشگاه ویرجینیا وسلیان، در یادداشتی در میدل ایست آی نوشت: «خاورمیانه در واقع وارد یک عصر عمدتاً آمریکایی زدایی شده است؛ وارد عصر ائتلاف‌های ترکیبی پرفراز و نشیب، واقع‌گرا، عمل‌گرا، سیال، کاملاً باز و کاملاً غیرقابل پیش‌بینی شده تا اینکه به خود فضای بیشتری برای مانور بدهد و گزینه‌های بیشتری به خاطر داشته باشد.»

اشتیاق خاورمیانه برای صلح به معنای وادار کردن کشورهای منطقه به عمل بر اساس قواعد بازی آمریکایی یک ماموریت غیرممکن است. ایالات متحده باید قبل از تلاش های بیهوده برای معکوس کردن این روند، پندهای خود را بیاموزد.