البرز در وضعیت تنش آبی مطلق
در نشست روز ۲۱ تیرماه ۱۴۰۴ که با حضور دکتر علیرضا عباسی؛ نماینده مردم کرج، فردیس و اشتهارد در مجلس شورای اسلامی و مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز و جمعی از معاونان و مدیران شرکت برگزار شد، مهم‌ترین چالش‌ها و برنامه‌های مدیریت منابع آب استان مورد بررسی قرار گرفت.
به گزارش مسیحااقتداریان خبرنگار خبر مهم، داود نجفیان؛ مدیرعامل شرکت، در این جلسه با ارائه گزارشی جامع، ضمن بیان وضعیت موجود، به راهکارها، اقدامات اجرایی و افق‌های آینده برای پایداری منابع آب در البرز پرداخت و تأکید کرد که با همراهی مردم و مسئولان، می‌توان از تنش آبی عبور کرد.
تنش آبی مطلق؛ اما نه بدون راه‌حل
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز در ابتدای سخنان خود با اشاره به سیمای منابع آب استان، وضعیت سدها، بارش‌ها و منابع تجدیدشونده، اعلام کرد که البرز در وضعیت «تنش آبی مطلق» قرار گرفته است.
او با تأکید بر این‌که این وضعیت، یک هشدار جدی است، گفت: “البرز در مقایسه با میانگین کشوری و شاخص‌های استاندارد، اکنون یکی از استان‌های در معرض بیشترین فشار آبی است. اما این به معنای بن‌بست نیست؛ بلکه به معنای نیاز به اقدام جدی، هوشمندانه و مشارکتی است.”
پایان منابع جدید؛ آغاز مدیریت نوین
نجفیان تصریح کرد که در شرایط کنونی، استان البرز فاقد منابع جدید آب برای تخصیص است و باید رویکردی نوین را در مدیریت منابع در پیش گرفت. به گفته او، تنها مسیر ممکن، استفاده هدفمند از پساب تصفیه‌شده، افزایش بهره‌وری و اصلاح الگوی مصرف در همه بخش‌هاست.
او افزود: “آب جدیدی برای تخصیص نداریم. اما با بازچرخانی منابع، بازسازی زیرساخت‌ها و همکاری بین بخشی، می‌توانیم منابع فعلی را به شکلی پایدار حفظ و حتی تقویت کنیم.”
مصرف شرب فراتر از میانگین؛ مشارکت مردم، اصل بنیادین مدیریت بحران
یکی از نکات کلیدی سخنان نجفیان، اشاره به بالاتر بودن مصرف آب شرب در البرز نسبت به میانگین کشوری بود. او این تفاوت را زنگ هشداری جدی دانست و گفت: “در حالی که در سطح کشور اقدامات گسترده‌ای برای بهینه‌سازی مصرف در حال انجام است، مصرف آب شرب در استان البرز نیازمند بازنگری فوری در رفتار مصرفی، آموزش همگانی و بازتعریف مصرف در زندگی روزمره است.”
نجفیان بر ضرورت فرهنگ‌سازی گسترده، تفکیک مصارف شرب از بهداشتی و کاهش هدررفت شبکه‌های فرسوده تأکید کرد و از رسانه‌ها، نهادهای آموزشی و شهروندان خواست تا در این مسیر همراه شوند.
فرونشست زمین؛ تهدیدی پنهان، اما قابل پیشگیری
نجفیان در ادامه به بحران آب‌های زیرزمینی و پیامد خطرناک آن یعنی فرونشست زمین اشاره کرد و افزود که افت شدید سطح آبخوان‌ها، در حال تخریب زیرساخت‌ها و تهدید سکونت‌گاه‌های شهری و روستایی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز گفت: “فرونشست زمین، مرگ آرام آبخوان‌هاست. ما اگر امروز برای حفظ منابع زیرزمینی اقدام نکنیم، فردا راهی برای بازسازی آن نخواهیم داشت.”
وی تأکید کرد که این پدیده با اجرای طرح‌های تغذیه مصنوعی، مدیریت برداشت و بازچرخانی پساب قابل کنترل است و باید به‌عنوان یکی از اولویت‌های اصلی مدیریت منابع آبی در استان در نظر گرفته شود.
اصلاح کشاورزی؛ از چاه‌های غیرمجاز تا کشاورزی صنعتی
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز در ادامه جلسه به دلایل اصلی ناترازی آب در بخش کشاورزی پرداخت و گفت که اضافه‌برداشت از چاه‌های مجاز، حفر چاه‌های غیرمجاز، کشت‌های آب‌بر و راندمان پایین آبیاری در اراضی زراعی، از جمله مهم‌ترین عوامل این بحران هستند.
او افزود که برای مقابله با این وضعیت، مجموعه‌ای از اقدامات عملیاتی و برنامه‌های کلان در دست اجرا قرار دارد؛ از جمله نصب کنتورهای هوشمند روی چاه‌های کشاورزی، انسداد چاه‌های غیرمجاز و جلوگیری از حفاری جدید، مدیریت توأمان آب و برق و توسعه بازار آب.
نجفیان همچنین به دو برنامه بزرگ نیز در این زمینه اشاره کرد که در حال اجراست و شامل طرح تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی و برنامه سازگاری با کم‌آبی شامل اصلاح الگوی کشت، استفاده از روش‌های نوین آبیاری، و توسعه کشاورزی صنعتی است.
طرح جامع آبرسانی؛ ستون فقرات تأمین پایدار آب شرب استان
نجفیان بخش قابل توجهی از سخنان خود را به طرح جامع تأمین آب شرب استان (رینگ آبرسانی البرز) اختصاص داد و آن را یکی از حیاتی‌ترین پروژه‌های زیرساختی استان خواند.
به گفته او، مطالعات مرحله اول این طرح در سال ۱۴۰۲ به پایان رسید. مرحله دوم مطالعات نیز از همان سال آغاز شده و اکنون نتایج آن وارد فاز اجرایی شده است.
وی پروژه‌های در حال اجرا را چنین برشمرد:
احداث مدول‌های اول و دوم تصفیه‌خانه مهستان
خط انتقال از تصفیه‌خانه اضطراری هشتگرد تا نظرآباد
خط انتقال از نظرآباد به مخزن شماره ۱۲ اشتهارد
انتقال آب از آبگیر بیلقان به تصفیه‌خانه شماره ۳
انتقال آب از تصفیه‌خانه ۳ کرج به شهرهای فردیس و گرمدره
همچنین چند پروژه در آستانه اجرا قرار دارند:
انتقال آب از رودخانه کرج به تصفیه‌خانه ۲ (تونل انتقال)
انتقال آب به شهرک مسکن ملی اشتهارد
انتقال از مهستان به شهرستان چهارباغ
نجفیان افزود: “این پروژه‌ها پایه‌های امنیت آبی آینده البرز هستند و اجرای آن‌ها با جدیت و همت ویژه در حال پیگیری است.”
آبخوان‌های زنده؛ هدف نهایی همه اقدامات
در پایان، نجفیان به اهداف نهایی شرکت در حوزه پایداری منابع زیرزمینی پرداخت و تأکید کرد که حفظ کیفیت و کمیت منابع آب زیرزمینی برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعت، ستون اصلی برنامه‌های شرکت در سال‌های آینده خواهد بود.
او سه محور اصلی برنامه‌های استان برای پایداری آبخوان‌ها را چنین برشمرد؛ اجرای طرح‌های تغذیه مصنوعی، تداوم و توسعه برنامه سازگاری با کم‌آبی و استفاده از پساب تصفیه‌شده برای تقویت منابع زیرزمینی.
همه ما مسئولیم؛ آب آینده را امروز می‌سازیم
نجفیان در پایان سخنان خود با تأکید بر نقش مشارکت همگانی گفت: “هیچ برنامه‌ای بدون همراهی مردم موفق نمی‌شود. منابع آب، سرمایه‌ای ملی و بین‌نسلی هستند و وظیفه ماست که برای آینده، تصمیم درست بگیریم.”
او ابراز امیدواری کرد که با تداوم هم‌افزایی میان دولت، مجلس، نهادهای تخصصی و مردم، البرز بتواند الگویی موفق از مدیریت منابع آب در شرایط سخت اقلیمی ارائه کند.
