دیدار رهبر چین و بلینکن؛ مسئولیت‌پذیری در قبال تاریخ، مردم و جهان
«شی جین پینگ» رئیس جمهور چین عصر دوشنبه ۱۹ ژوئن (۲۹ خرداد) «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا را در «سالن بزرگ خلق» پکن به حضور پذیرفت. در بحبوحه روابط چین-ایالات متحده، دیدار آقای «شی» با بلینکن چه معنای عمیقی در بردارد؟
رئیس جمهور چین در دیدار با وزیر خارجه ایالات متحده تاکید کرد که «دو کشور باید به شکلی مناسب روابط چین-آمریکا را با دیدگاه مسئولیت پذیری در قبال تاریخ، مردم و جهان مدیریت کنند».
سفر بلینکن به چین در زمانی صورت گرفته که روابط پکن-واشنگتن با دشواری‌های فراوانی مواجه است. به دلیل مسائل متعددی که در مناسبات دو کشور طی یک دوره زمانی ایجاد شده، مسئولیت پذیر بودن امری بسیار مهم است.
تحت چنین شرایطی شی جین پینگ با آنتونی بلینکن دیدار و تصریح کرد «مسئولیت پذیر بودن در قبال تاریخ، مردم و جهان» نشان دهنده تفکر بزرگ چین، تصویر بزرگ و مسئولیت پذیری بزرگ چین است. روابط چین-آمریکا یک سوال چندگزینه‌ای نیست که بخواهیم جواب آن را درست بدهیم یا نه بلکه مساله‌ای است که حتما باید آن را به خوبی حل کنیم.
همانگونه که رئیس جمهور شی پیش از این تاکید کرده طی ۵۰ سال گذشته، یکی از مهمترین رویدادها در روابط بین‌الملل احیاء و توسعه مناسبات چین-ایالات متحده بوده، روابطی که هم به نفع دو کشور و هم به نفع کل جهان است.
طی ۵۰ سال آینده مهمترین چیز در روابط بین‌الملل این است که چین و ایالات متحده باید راهی برای کنار آمدن با یکدیگر بیابند. یک رابطه سالم و با ثبات میان این دو کشور منافع اساسی برای مردم دو طرف و جامعه بین‌الملل در بر دارد.
جامعه جهانی در حال حاضر عموما نگران وضعیت کنونی روابط چین-ایالات متحده است. آنها علاقه‌ای به دیدن درگیری و تقابل میان پکن و واشنگتن ندارند و نمی‌خواهند بین چین و آمریکا یک طرف را انتخاب کنند.
آنها به دنبال یک همزیستی مسالمت آمیز و همکاری دوستانه میان چین و ایالات متحده هستند. آقای شی هنگام دیدار با بلینکن تاکید کرد: «رقابت میان قدرت‌های بزرگ مطابق روند دوران‌ها نیست و نمی‌تواند مشکلات خود آمریکا و چالش‌های پیش روی جهان را حل کند.»
اما روند جهان امروز چیست؟ رئیس جمهور چین به وضوح آن را شرح داده است: «فقط یک پاسخ وجود دارد و آن صلح، توسعه، همکاری و نتایج برد-برد است.»
روابط چین-ایالات متحده برای دوره‌ای در سکون و سردی قرار داشته است. علت ریشه‌ای این وضعیت این است که آمریکا نتوانسته به درستی روند پیشرفت تاریخی را درک کند. در عوض از طرز تفکر ذاتی رقابت قدرت بزرگ استفاده کرده و الگوی یک کشور قدرتمند و استفاده از هژمونی را برای توصیف چین پیاده کرده و مسیر قدرت‌های سنتی غرب را پیموده است.
قضاوت نادرست درباره چین با نگاه به خط سیر این کشور باعث درک اشتباه از چین شده و منجر به اتخاذ سیاست‌های نادرست در قبال پکن گشته است. چین با این منطق منسوخ موافق نیست که «یک کشور قدرتمند باید به دنبال هژمونی باشد». در جهان امروز آیا رویکرد قدیمی استعمارگری و هژمونی همچنان کارایی دارد؟ پاسخ منفی است.
نه تنها این رویکرد موثر نخواهد بود بلکه قطعا به شکست می‌انجامد. فقط رویکرد توسعه صلح آمیز می‌تواند کارایی داشته باشد. چین همواره با عزمی راسخ مسیر توسعه صلح آمیز را پیموده است. درست همانطور که رئیس جمهور شی در دیدار با بلینکن گفت: «کره زمین آنقدر پهناور است که برای توسعه و رفاه مشترک چین و ایالات متحده جا به اندازه کافی دارد.»
وی تصریح کرد: «منافع مشترک بین دو کشور باید ارج نهاده شود و موفقیت هر کدام یک فرصت به حساب می‌آید نه تهدیدی برای همدیگر؛ چین به منافع ایالات متحده احترام می‌گذارد و این کشور را به چالش نخواهد کشید و جایگزین آن نخواهد شد.»
وی در ادامه افزود: «به همین شکل آمریکا هم باید به چین احترام بگذارد و حقوق و منافع مشروع چین را نابود نکند.»
بلینکن طی سفرش به چین نیز اظهارات متعدد فراوانی رامطرح کرد مثل اینکه «رئیس جمهور بایدن معتقد است ایالات متحده و چین مسئولیت و تعهد برای مدیریت روابط دوجانبه دارند که به نفع آمریکا، چین و جهان است. با توجه به دستور کاری که در نشست سران دو کشور در بالی اندونزی بر آن توافق شد، آمریکا از تعهدات بایدن پیروی می‌کند، به دنبال جنگ سرد جدید نیست، به دنبال تغییر نظام چین نیست، به دنبال مخالفت با چین با تقویت همپیمانان واشنگتن نیست و از استقلال تایوان حمایت نمی‌کند.»
وی همچنین گفت: «هیچ قصدی برای درگیری با چین ندارم و به دنبال برگزاری تبادلات سطح بالا با چین، حفظ ارتباط بدون مانع، مدیریت مسئولانه اختلافات، گفتگو، تبادل و همکاری هستم.»
مردم چین به مشاهده فراز و نشیب‌های روابط چین-آمریکا عادت کرده‌اند و می‌گویند: «مهم نیست چه بر زبان می‌رانید بلکه عملی کردن حرف‌هایتان مهم است.»
تاریخ پیشینه‌ای طولانی و روشن دارد. در مواجهه با «سوال قرن» است که چین و ایالات متحده باید پاسخ خوبی داشته باشند.
آیا چین و آمریکا قادرند روابط خود را به خوبی مدیریت کنند؟ آقای شی به عنوان یک کشور بزرگ مسئولیت‌پذیر در قبال تاریخ، مردم و جهان پاسخ روشنی داده است.
آمریکا چه خواهد کرد؟ مردم منتظرند تا ببینند.
