بررسی شبکه ماهواره ای« من و تو»؛ تغییر در «سبک زندگی»

همان گونه که در شماره گذشته اشاره شد مفهوم « سبک زندگی» در بشر غربی از جایگاه ویژه ای برخوردار شده است آنچنان که اغراق نیست اگر بگوییم تمام برنامه های فرهنگی غرب در چارچوب جهانی شدن ) Globalization در جهت جا انداختن پدیده ای به نام سبک زندگی غربی صورت می گیرد اما در میان روشها و انواع گوناگون سبک زندگی نسخه آمریکایی انگلیسی آن یا به تعبیری آنگلوساکسونی دارای فریبندگی و قدرت رسانه ای بیشتری است همچنان که آثار قوی و پر نفوذ آن را در فیلمها و سریال های هالیوودی مشاهده می کنیم .

سبک زندگی ترویجی از ناحیه آمریکا یا به عبارت دیگر شامل American lifestyle ویژگی های خاصی است که از آن جمله میتوان به اصالت ،لذت دنیا ،محوری و منفعت گرایی شخصی فرح زدگی مفرط مبتنی بر مصرف گرایی و… اشاره دارد.

در این میان شبکه ماهواره ای من و تو این رسالت که اشاعه شاخه انگلیسی از سبک زندگی آنگلوساکسون هاست را به بهترین شکل انجام میدهد ، به طوری که خط دنیا محوری اصالت لذت و نوعی سرگرم کننده بودن زندگی در نهان تمام برنامه های این شبکه وجود دارد. من و تو به گونه ای برنامه های ،زنده ،مستند فیلم و سریالهایش را می چیند که از طریق غیر مستقیم و ناخودآگاه این پیام به مخاطب القا میشود که «زندگی می‌تواند خیلی لذت بخش تر و سرگرم کننده تر از آنچه که هست باشد.»

در این شبکه حتی مستندها به گونه ای انتخاب می‌شوند که مفهوم سرخوشی و غفلت یا به تعبیر دینی آن دنیا گرایی و دنیا طلبی را به مخاطب القا کنند مستند های گردشی وتفریحی که افراد در آنها هیچ دغدغه ای در زندگی جز تجربه هیجانات کاذب ندارند ، از همین شیوه پیروی می‌کند که دوچرخه سواران موتور سواران یا بانجی جامپرها از نمونه آن است. همچنین یکی از برنامه های پرمخاطب این شبکه که آن هم با قالبی مستند گونه به تجربه مشاغل گوناگون می پردازد با انتخاب یک مجری زن به نام ندا جناب» سعی در القای همین مطلب نهفته دارد وی با ایجاد جذابیتهای گوناگون و بعضاً با رفتاری تحریک آمیز مخاطبان بسیاری به ویژه جوانان کشورمان را به خود جذب کرده است .

جناب یکی از وظایف خود را شکستن معیارها و تابوهای سنتی در ذهن مخاطب ایرانی می داند به طوری که ضمن انتخاب مشاغلی که ویژه مردان شناخته می‌شود با الگو سازی برای دختران و زنان ایرانی در صدد از بین بردن جنبه های زنانه نقش زن در جامعه است.

نمونه دیگر مستندی است که به صورت ترجمه شده و در چند قسمت تهیه شده است که در آن شاهد روایتی از زندگی مولتی میلیاردرها و سرمایه دارهای کلان جهان هستیم. در بخشهایی از این برنامه بطور حسرت آمیزی از دارایی‌ها و تمتعات دنیوی ثروتمندان مثل جزیره های شخصی در کارائیب یا هتلها و خانه های بزرگ در نقاط مختلف جهان تعریف می شود. همه این برنامه ها در کنار هم یک مجموعه منسجم در جهت تزریق تفکر اقبال مفرط به دنیا و پشت کردن به آخرت را تشکیل می‌دهند .

همان طور که گفته شد شبکه هایی مانند من و تو بر خلاف بیبیسی و VOA که با رویکرد خبری تحلیلی خود سعی در القای مستقیم مطالب دارند تلاش میکنند اهدافشان را در قالب لایه های گوناگون به صورت القای غیر مستقیم پیاده کنند اما در این میان گاهی گریزی به بیان سریع مواضع و نگاه های خود می زنند که حتی در برنامه «بفرمایید شام » که ظاهراً ماهیتی غیر سیاسی دارد نشانه های آن را میتوان دید برای نمونه در یکی از قسمت ها وقتی افراد دور میز شام از یکدیگر پرسیدند: آرزو داری با چه کسی شام بخوری؟» مرد حاضر در صحنه گفت حافظ زن اول در پاسخ گفت: گوگوش زن دوم گفت:« جهان» و زن سوم که خودش این سوال را مطرح کرده بود با حسرتی عجیب گفت: حتی اگر با شخصی که می خواهم بگویم و شام هم نخورم اشکال ندارد فقط یک بار اجازه بدهد از نزدیک ببینمش
و با او صحبت کنم فرح دیبا و با صفاتی چون [او] خیلی زن قوی است» از او تعریف و تمجید کرد . توجه به نکات ظریف و پنهان در لابلای برنامه های من و تو حتی با در نظر نگرفتن نشانه شناسی سبک زندگی غربی میتوان به اندیشههای دشمنان در حوزه تهاجم فرهنگی پی برد.

من و تو همچنین از تصاویر ناب و با کیفیت تاریخ معاصر ایران با تکیه بر منابع آرشیوی انگلستان در مستندهای سیاسی و فرهنگی اش بهره وافی میبرد محدودیت در پخش این گونه تصاویر در صدا و سیمای جمهوری اسلامی که بعضاً بی منطق و تنها مبتنی بر سلایق مدیران این سازمان است باعث شده تا این شبکه هنگام پخش مستند ها مخاطبان بیشتری به خود اختصاص دهد و من و تو با تحریفهای ظریف در نحوه جمله بندی، چینش تصاویر، قرار دادن دروغ های کوچک و اثرگذار در میان ،حقایق به بهترین شکل نقش خود را در تاریخ سازی برای ملت ایران ایفا می کند.

مخاطبین من و تو

درباره مخاطبین این شبکه نظرات گوناگونی ارائه شده است برای مثال برخی بر این باورند مخاطب ویژه این شبکه از زنان خانه دار و دختران جوان است در حالی که شواهد حاکی از آن است که این شبکه جذابیت خاصی برای جوانان اعم از دختر و پسر دارد .

برنامه سازان من و تو با انتخاب مجریان جوان در ردیف سنی ۲۰ تا ۳۰ سال و نوع گفتمان آنها با توجه به اینکه اکثر مجریان جوان این شبکه به تازگی از ایران خارج شده اند و با زبان و نحوه گفت وگوی جوانان ایران آشنا هستند در این مهم به اهدافی دست یافته است . نکته ای که نباید از آن غفلت کرد ترویج سبک زندگی غربی در این گونه شبکه های ماهواره ای از طریق تحمیل فرهنگی است زیرا غربیها به وسیله رسانه های جمعی پر توان که در اختیار دارند با ابزار سرگرم کننده Entertainmentکه هدف اصلی رسانه های صوتی و تصویری شان است سعی در سستی قدرت تفکر در مقابل تقویت توهم در مخاطب را دارند و از این طریق می کوشند سبک زندگی غربی را با تحمیل در جوامع رسوخ دهند زیرا اگر غرب با تبادل فرهنگی می کوشید فرهنگ و آداب و رسوم خود را به جهان معرفی کند و اجازه انتخاب مردم را میداد وضع و جایگاه آمریکا به گونه ای دیگر رقم می خورد.

درباره تزریق تفکر و تحمیل فرهنگ در جوامع که از طریق رسانههای فریبنده و همراه با تخدیر افکار صورت میگیرد رهبر حکیم انقلاب فرموده اند : این را هم بارها عرض کرده ایم که فرهنگ ها تبادل نظر دارند و وقتی که بحث تهاجم فرهنگی را مطرح و بر آن پافشاری می کنیم به آن معنا نیست که یک فرهنگ نباید چیزی را از خارج خود، به خود بیفزاید متاسفانه در ایران اواخر قاجار که به فرهنگ غرب توجه شد به ویژه در دوران منحوس پهلوی که این توجه شدت گرفت آنچه که واقعاً ،تبادل ،تلقی، تعاطی و تکامل فرهنگی بود، در ارتباط با غرب انجام نگرفت؛ بلکه نوعی تحمیل فرهنگی رخ داد گاهی انسانی هوشمند و عاقل به اختیار خود چیزی را گزینش میکند و میپذیرد و گاهی به ،عکس به یک انسان مست و غافل و بیهوش به زور چیزی را تزریق و تحمیل می.کنند مسلماً این دو یکسان نیستند .در کشور ما تحمیل فرهنگی کردند یعنی آمدند و بدون این که گزینش صحیحی در کار باشد چیزی را در کالبد فرهنگی و ذهنیات این مردم تزریق کردند.»

جاسوسی به سبک بی بی سی در من و تو

در روزهایی که اغتشاشات پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ بهانه ای برای طرح ادعاهای واهی و تکراری رسانه های خبری و ماهواره ای ضد انقلاب شده بود ، رسانه دروغ پرداز بی بی سی که اکنون سیاست خبری اش برای مخاطبان ایرانی آشکار شده، اولین رسانه ای بود که طرح شهروند گزارشگر را برای مخاطبان ایرانی پیاده سازی کرد. به گزارش دیده بان به نقل از سایت ما هستیم این رسانه در جریان پوشش خبری خود از عناصر اغتشاشگر خواسته بود تا فیلمها و تصاویری را برای این رسانه ارسال کنند!

امروز اما تلویزیون منو تو که زاییده و پرورانده رسانه بی بی سی است همان سیاست را در پیش گرفته و آنچنان که مشاهده میشود این تلویزیون در برنامه اتاق خبر خود تنها اخبار منفی از ایران را گزارش میدهد و اکنون نیز در راستای همان سیاست از مخاطبان می خواهد تا گزارشهای خود را برای این رسانه ارسال کنند البته تا چندی پیش وظیفه پخش گزارش هایی از این دست به عهده برنامه سالی تالک و مجری «آن سالومه سیدنیا» بود اما اکنون تصمیم بر این است که گزارشهای ارسالی در برنامه خبری استفاده شود تا خوراک خبری تلویزیون من و تو نیز فراهم شود.

غالب این گزارشها به نوعی تمسخر ایران و ایرانی بود اما این گزارشها میتوانست با پیگیری سیاستی مشخص از سوی مدیران رده بالا به اطلاعات ذی قیمتی تبدیل شود. گفتنی است فَرن تقی زاده که از مجریان بی بی سی فارسی و از میهمانان خاص دعوت شده به برنامه آکادمی گوگوش بود چندی قبل از ایرانیان خواسته بود تا تصاویر و فیلمهای منطقه خود را برای این رسانه یعنی بیبیسی فارسی ارسال کند.

نکته جالب توجه در مجموعه این درخواستها لحن دوستانه عوامل ضد انقلاب است آنها در فضای مجازی که غالباً گفت و شنودها به زبان عامیانه و از سر دوستی انجام می گیرد از مخاطبان خود به شیوه غیر مستقیم میخواهند تا برای ایشان خوراک خبری فراهم کنند. این فریب را میتوان به ساخت ویدیو موزیک یک خواننده ایرانی در نزدیکی یک پایگاه نفتی در ایران مرتبط دانست که در آن خواننده موزیک با نیت قبلی و برای تهیه فیلم و تصویر از پایگاه نفتی اقدام به فیلمبرداری کرده بود به هر حال دشمن مستقیم و غیر مستقیم از هر طریق ممکن به دنبال کسب اطلاعات است مجموعه این درخواستها از طیف های مختلف میتواند به منبع اطلاعاتی بسیار خوبی از یک منطقه یا یک ناحیه تبدیل شود .

نویسنده: حجت الاسلام محسن سیفی مقدم
و السلام على من تبع الهدى