شاخصه های پیش بینی نتیجه سفر بلینکن به چین

آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات متحده روز گذشته ۲۸ خرداد برای آغاز سفر دو روزه خود به چین وارد پکن شد. عصر دیروز، شورای دولتی و چین گانگ وزیر خارجه چین، با بلینکن ملاقات کردند و گفتگویی طولانی، صریح، عمیق و سازنده در مورد روابط کلی بین چین و ایالات متحده و موضوعات مهم مرتبط داشتند. دو طرف به اجماع‌های متعددی دست یافتند، از جمله اجرای مشترک اجماع مهم سران دو کشور در بالی، حفظ مبادلات در سطح بالا و ادامه رایزنی‌ها در مورد اصول راهنمای روابط چین و آمریکا.

این اولین سفر وزیر خارجه ایالات متحده به چین در نزدیک به پنج سال گذشته و همچنین اولین مقام کابینه دولت بایدن است که از چین دیدار می کند. پیچ و خم های این دیدار، خود وضعیت بسیار پیچیده و دشوار روابط دوجانبه را نشان می دهد. اکنون، جهان بر روی پکن متمرکز شده است و تمام جزئیات تعامل چین و ایالات متحده را از نزدیک زیر نظر دارد، به این امید که سرنخ هایی برای آب شدن یخ روابط دو کشور پیدا کنند. باید گفت که اطلاعات منتشر شده از سوی هر دو طرف پس از مذاکرات روز اول، انتظارات مثبتی را برای جامعه بین المللی به همراه داشته است.

در مقایسه با توجه زیاد جهان خارج، انتظارات برای نتیجه دیدار بلینکن، چه از سوی ایالات متحده، چین و یا افکار عمومی بین المللی زیاد نبود. قبل از خروج بلینکن از آمریکا، ایالات متحده یک جلسه توجیهی درباره سفر وی به میزبانی مشترک دانیل کریتنبرینک، معاون وزیر امور خارجه در امور شرق آسیا و اقیانوسیه و کورت کمپبل، معاون رئیس جمهور و هماهنگ کننده امور هند و اقیانوسیه برگزار کرد که بی سابقه تلقی شد. این نشان دهنده اهمیتی است که آمریکا برای این سفر قائل است، اما این دو مقام آمریکایی نیز تلاش کردند تا انتظارات دنیای خارج را کم رنگ کنند. انتظارات افکار عمومی در شبکه های اجتماعی چین برای این بازدید نیز زیاد نیست که به راحتی قابل درک است. طبیعی است که هر کشوری پس از سرکوب مداوم توسط ایالات متحده، امیدی به آمریکا نداشته باشد.

علیرغم انتظارات بسیار پایین برای هر گونه پیشرفت در طول سفر بلینکن به چین، هنوز امید وجود دارد که هر دو طرف بتوانند “سررشته روابط ” خودشان را حفظ کنند. اگرچه این روابط در پایین ترین سطح خود از زمان برقراری روابط دیپلماتیک است، اما هنوز برخی از مسائل کلیدی وجود دارد که هر دو طرف در مورد آنها اتفاق نظر دارند، در غیر این صورت سفر بلینکن غیرممکن بود. این اجماع ها از نشست بالی بین رهبران چین و ایالات متحده در نوامبر سال گذشته نشات می گیرد که همچنین راهنمای اساسی برای حفظ ثبات در روابط بین دو کشور است. بر اساس آن رهنمودها، دو کشور می توانند در زمانی که روابط دوجانبه در پایین ترین حد خود قرار دارد، ارتباط سازنده برقرار کنند.

بلینکن قبل از سفر خود اظهار داشت که “کاری که ما در این سفر می کنیم این است که واقعاً آنچه را که پرزیدنت بایدن و رئیس جمهور شی در بالی بر سر آن توافق کردند، پیش ببریم.” لازم به ذکر است پاسخ این سوال که آیا این امر به بازگرداندن روابط چین و ایالات متحده به اجماع دو رهبر در بالی کمک می کند، معیار طلایی برای قضاوت در مورد موفقیت یا عدم موفقیت سفر بلینکن خواهد بود.

“نگرش مثبت” ایالات متحده نسبت به سفر بلینکن به چین نه تنها یک جنگ افکار عمومی است که هدف آن انداختن تقصیر به گردن چین است، بلکه به این دلیل است که تا حد زیادی “جایگزینی وجود ندارد”. در خارج، جامعه بین‌الملل، از جمله متحدان ایالات متحده، امیدوارند که روابط چین و آمریکا از روند سقوط متوقف شود تا از متزلزل شدن پایه‌های صلح و ثبات جهانی جلوگیری شود. این امر بر ایالات متحده فشار وارد می کند و دولت بایدن را مجبور می کند که به آرامی لحن خود را تنظیم و تأکید کند “هیچ کشوری را مجبور به انتخاب آمریکا” نمی کند و مایل به “عدم جدایی” است . در ایالات متحده، جنگ تجاری «ناتمام» که توسط دولت ترامپ باقی مانده است، آسیب های بیشتری به ایالات متحده وارد می کند. نه تنها شرکت‌های آمریکایی به طور مشترک برای رفع تحریم‌ها لابی می‌کنند، بلکه دانشگاهیان، سیاستمداران و حتی اعضای کنگره آمریکا نیز با عقلانیت از دولت امریکا خواسته‌اند تا در روابط چین و آمریکا «بازنگری» کند. این به این دلیل نیست که چین جادو کرده است، بلکه به خاطر منافع ملی ایالات متحده است.

بیشتر مشکلات پیش آمده در روابط چین و آمریکا به دلیل سیاست ها و اقدامات یکجانبه و نامنظم واشنگتن بود. بنابراین طبیعتاً ایالات متحده باید برای بهبود روابط دوجانبه اقدامات بیشتری انجام دهد. در بسیاری از موضوعات خاص، ایالات متحده می تواند فضای قابل توجهی برای همکاری ایجاد کند. برای مثال، لغو تحریم‌های غیرمنطقی که آمریکا علیه چین اعمال کرده است. در مورد داروی فنتانیل که آمریکایی‌ها به شدت نگران آن هستند، تحریم های موجود مانع بزرگی بر سر راه همکاری‌های دو کشور خواهد شد. علاوه بر این، در زمینه اقتصاد و تجارت، اگرچه تحریم های واشنگتن برای چین مطلوب نیست، اما روابط اقتصادی و تجاری بین دو کشور همچنان از حرکت درون زای قوی برخوردار است، که به این معنی است که فضای زیادی برای همکاری های متقابل سودمند بین دو کشور وجود دارد. واقعیتی که آمریکا نمی تواند از آن اجتناب کند. علاوه بر این، در زمینه تبادلات مردمی و فرهنگی، چین و آمریکا توافق کردند که گسترش مبادلات فرهنگی و آموزشی بین دو کشور را تشویق کنند، بنابراین ایالات متحده باید در مورد اعمال عصبی و آلرژیک در گذشته و مسائلی مانند ویزا اقدامات ملموسی انجام دهد و خود آن را لغو کند.

نگرش چینی ها نسبت به سفر بلینکن به چین در واقع تغییر کرده است، اما این بدان معنا نیست که چین از تعامل و بهبود روابط چین و آمریکا خودداری می کند. برعکس، چینی‌ها از نظر راهبردی برای تثبیت و بهبود روابط چین و آمریکا مصمم‌تر و صبورتر هستند و تاکید بیشتر بر صمیمیت و اقدامات ملموس و موثر از سوی آمریکاست.