کمک جوانان به حفظ میراث فرهنگی شین جیانگ
«جائو هو» با تمرکز روی هدفش چله یک کمان سنتی را می‌کشد و تیرش که به هدف اصابت می‌کند فریاد شادی و تشویق حضار به هوا بر می‌خیزد.
آنها نه فقط مهارت تیراندازی جائو را تشویق می‌کنند بلکه این کمان سنتی را هم مورد ستایش قرار می‌دهند؛ کمانی دست‌ساز که توسط یک کماندار ۳۱ ساله اهل گروه قومی «شیبه» ساخته شده است.
جائو که به عنوان راهنمای موزه در شهرستان خودمختار «چابوچار شیبه» از منطقه خودمختار اویغور شین جیانگ، کار می‌کند، گفت: من عاشق درست کردن تیر و کمان هستم و زادگاهم سنت دیرینه تیراندازی را دارد.
او که در آغاز یک طراح مد بود عاشق تیراندازی یعنی از سنت‌های گروه قومی خود شد. مردم شیبه مدت‌ها قبل از اینکه تیراندازی به یک ورزش تبدیل شود از آن به عنوان اسلحه شکار استفاده می‌کردند.
جائو سال ۲۰۱۹ به چابوچار بازگشت جایی که بسیار از تیراندازان محلی در داخل و خارج از کشور مدال‌هایی را در رقابت‌های بزرگ کسب کرده بودند. او شروع کرد به یادگیری قاعده‌مند ساخت تیروکمان قوم شیبه از پدرش. لازم به ذکر است که ساختن تیروکمان قوم شیبه در سال ۲۰۰۸ در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ثبت شده است.
جائو تنها نیست.
به گفته «جائو شینگ‌فو» رئیس «آکادمی ملی هنرهای چین» شمار روز افزونی از جوانان به میراث هنرها و تکنیک‌های سنتی علاقه دارند و به آن می‌پردازند.
وی گفت: هنرها و تکنیک‌های سنتی که از طریق آن می‌توان سود اقتصادی کسب کرد، بسیار در میان نسل جوان شایع شده است.
چین از راه اندازی کارگاه‌های میراث فرهنگی ناملموس طی سال‌های اخیر حمایت کرده، اقدامی که در پایان سال ۲۰۲۱ طی سندی که مشترکا توسط سه نهاد دولتی از جمله وزارت فرهنگ و گردشگری منتشر شد، مورد ترغیب و تشویق قرار گرفته است.
یکی از اشکال نمادین میراث فرهنگی ناملموس در شین جیانگ «مقام» نام دارد که به معنای موسیقی کلاسیک در زبان اویغوری است. مقام به عنوان هنر سنتی گروه قومی اویغور ترانه‌ها، رقص‌ها و موسیقی محلی و کلاسیک را در هم آمیخته است. یونسکو در سال ۲۰۰۵ «هنرهای مقام اویغور شین جیانگ چین» را به عنوان یک «شاهکار میراث فرهنگی ناملموس و شفاهی بشری» به تصویب رساند.
«وانگ جیانگ‌جیانگ» ۱۳ سال است که مشغول مستندسازی و ضبط میراث فرهنگی ناملموس در شین جیانگ است. او که ۳۸ سال سن دارد، می‌گوید برایش مقدر شده بود که از زادگاهش در استان «هه‌بی» که حدودا سه هزار کیلومتر دورتر است به شین جیانگ بیاید تا شاهد مقام و دیگر عناصر فرهنگی باشد.
وانگ با کنجکاوی و اشتیاق سال ۲۰۱۰ به جنوب شین جیانگ رفت جایی که با مردم محلی خو گرفت و زبان اویغوری را آموخت.
او و تیمش در سال ۲۰۲۰ با حمایت دولت منطقه‌ای به شیوه‌ای مفصل‌تر و عمیق‌تر شروع به ثبت هنر مقام کرد. در حال حاضر ۴۵ گونه مقام و بیوگرافی شفاهی از ۷۷ میراث‌دار مقام تکمیل شده است. آنها به بیش از ۳۰۰ روستا و شهرک در شین جیانگ سفر کرده و کاتالوگی از هنر مقام را با ویدئوها، تصاویر، صداها و بیوگرافی‌ها تهیه کرده‌اند.
وانگ و تیم او جدای از هنر مقام به کار دیگر اشکال فرهنگ ناملموس هنری در شین جیانگ (مثل ترانه‌ها و رقص‌ها) نیز پرداخته و اطلاعات بیش از دو هزار هنرمند محلی متعلق به گروه‌های قومی مختلف را جمع آوری کرده‌اند.
در حالی افرادی مانند وانگ مشغول ثبت اشکال هنری قدیمی هستند برخی دیگر هم با محصولات فرهنگی خلاقانه یا پخش مستقیم، شور و شوق را به این هنرهای سنتی تزریق می‌کنند.
«چوی یانگ» موسس شرکت طراحی «وان‌تُن» است. مجموعه پوسترهای آنها که ترکیبی از آثار هنری «موزه منطقه خودمختار اویغور شین جیانگ» و ۲۴ دوره خورشیدی سنتی چین است، موفق به کسب جایزه طراحی ملی در اوایل سال جاری میلادی شد.
به گفته او، شرکت وان‌تُن حدود ۳۰ کارمند با میانگین سنی ۲۸ سال دارد و همتای موزه‌ای آنها متشکل از ۱۲ نفر است که تقریبا همگی بعد از دهه ۹۰ میلادی متولد شده‌اند.
چوی یانگ تاکید کرد: آثار فرهنگی ما نباید فقط در موزه‌ها نگهداری شوند بلکه باید به شیوه‌های خلاقانه به نسل جوان ارائه شوند تا آنها بتوانند به راحتی درباره ریشه فرهنگی این آثار بیاموزند و آن را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارند.
