چین محرک کلیدیِ پیوند جهانی
پژوهش «موسسه جهانی مککینزی» درباره ۳۰ زنجیره ارزش و حدود ۶ هزار کالا نشان میدهد که روند جهانیشدن اقتصاد نه تنها معکوس نشده بلکه به طور مداوم در حال تکامل است. چین همواره نیروی کلیدی پیشبرنده برای ارتباط متقابل جهانی بوده است.
طی چند دهه گذشته، جهان به شکل روزافزونی در هم تنیده شده است. امروز تمام کشورها از روابط نزدیک با همدیگر سود میبرند و هیچ کشوری نمیتواند تنها به پیش برود.
در چند سال اخیر برخی از مردم این سوال را مطرح کردهاند که «آیا جهان در حال ورود به دوره غیرجهانیشدن است؟»
چین همواره نیروی کلیدی پیش برنده برای ارتباط متقابل جهانی بوده است. وضعیت چین از سال ۲۰۰۱ یعنی زمان پیوستن به «سازمان تجارت جهانی» در سیستم تجارت بینالملل به طور مداوم بهبود یافته است.
چین از سال ۲۰۰۹ بزرگترین صادرکننده کالا بوده است. در میان ۱۸ زنجیره ارزش مهم کالاهای تمام شده جهانی که برای پژوهش فوق انتخاب شده، چین بیشترین سهم را در ارزش افزوده صادرات در خصوص ۱۵ تا از آنها را دارد.
در چهار زنجیره ارزش وسایل الکترونیکی، منسوجات، فلزات پایه و مواد شیمیایی، چین بیش از ۲۵ درصد ارزش افزوده تجارت فرامرزی جهانی را به خود اختصاص داده است.
گرچه برخی مساله «غیرجهانی شدن» را در بعضی کشورها در سالهای اخیر مطرح کردهاند، پیوند کشورها و تعمیق بی سابقه ارتباط متقابل میان کشورها همچنان واقعیت اصلی این دوران است.
شرایط برجسته چین در حوزه صادرات و واردات به طور کامل تبیین کننده این نکته است. چین بزرگترین صادرکننده کالاست. شمار زیادی از کالاهای مورد نیاز بیشتر کشورهای جهان از چین وارد میشود که شامل مواد خام، محصولات میانرده مهم و کالاهای نهایی هستند.
چین در صنایع فراوانی مثل الکترونیک و منسوجات بزرگترین تامین کننده محسوب میشود. چین همچنین یک کشور واردکننده بسیار مهم در جهان به حساب میآید. چین بزرگترین واردکننده محصولات کشاورزی، واردکننده انرژی و یک واردکننده خالص کالاهای با ارزش افزوده بالا مانند تجهیزات حمل و نقل و محصولات دارویی است.
با اینکه چین در برخی صنایع یک صادرکننده خالص است، فناوری مورد نیاز را از دیگر کشورها و مناطق خریداری میکند.
در سالهای اخیر برخی شرکتها متاثر از فاکتورهای چندگانه ممکن است توجه بیشتری برای یافتن تعادل میان کارآمدی و انعطاف پذیری صرف کنند و برخی تغییرات جدید در زنجیره ارزش جهانی پدیدار شده است.
با این وجود، این به معنای آن نیست که وابستگی متقابل کشورها به هم کمتر خواهد شد. تجارت نساجی بین چین و ایالات متحده یک مثال خوب به حساب میآید. طی سالهای اخیر آمریکا سهم صادرات منسوجات از چین را به سوی جنوب شرق آسیا تغییر داده است. در عین حال همین کشورهای جنوب شرق آسیا به شکل روزافزونی بر مواد خام مرتبط و محصولات میانیِ تولید شده در چین وابسته شدهاند.
بنا بر این، از نقطه نظر ارزش افزوده، سهم چین از صادرات منسوجات به آمریکا نه تنها کاهش نیافته بلکه افزایش اندکی نیز داشته است.
در حال حاضر، در هم تنیدگی عمیق جهانی در جریان فرامرزی داراییهای نامحسوس نیز به کل روزافزونی پدیدار شده است.
طی دهه گذشته جریان دانش و مهارتها افزایش یافته و حوزههایی مثل دادهها، خدمات، مالکیت معنوی و دانشجویان بینالمللی جزو گروههای سریعالرشد بودهاند.
مجموع واردات و صادرات خدمات چین در سال ۲۰۲۲ به ۵۹۸۰٫۱۹ میلیارد یوان رسید که در مقایسه با سال ۲۰۲۱ رشد ۱۲٫۹ درصدی داشته و روند رشد سریع خود را حفظ کرده است.
با این وجود سهم کنونی چین از تجارت جهانی خدمات بسیار کمتر از سهم آن در تجارت جهانی کالاست و یک ظرفیت عظیم برای این کشور وجود دارد.
جهانی شدن اقتصاد کاهش نیافته بلکه در حال تغییر و تکامل است. تمام اقتصادهای دنیا با چالشهای مشترکی روبرو هستند. چین با نگاه به آینده همچنان فرصتهای توسعهای عظیمی را برای جهان ارائه میکند.