نان؛ گران‌تر از جان؟ بحران قطع برق و تلفات خمیر نانوایی‌ها در ایران
مسیحااقتداریان
قطع برق و آب، نانوایی را فلج کرده؛ خمیرها می‌سوزند، تنورها خاموش می‌مانند و نانواها در تنگنای هزینه‌های سرسام‌آور. حالا افزایش قیمت نان، نه یک انتخاب که فریاد درماندگی آنانی است که چرخ‌های تولید را با دست‌های خالی می‌چرخانند.
اما سوال اینجاست: وقتی نان، این «کالای حیاتی»، هر روز گران‌تر می‌شود، آیا مسئولان به جای شعار، راه‌حلی دارند؟ یا مردم باید گرسنگی را هم به لیست بلندبالای مشکلات روزانه اضافه کنند؟
نانوا می‌سوزد، نان گران می‌شود، مردم چه کنند؟
فاجعه هدررفت خمیر نان: پیامد قطع‌برق‌های بی‌پیش‌آگهی
با آغاز موج گرما در سال ۱۴۰۴، قطعی‌های مکرر برق در ۹۰ هزار نانوایی کشور منجر به دورریز گسترده خمیرهای آماده‌پخت شده است. نانوایان گزارش می‌دهند که خمیرها به دلیل قطع ناگهانی برق و عدم امکان نگهداری، ترش و فاسد می‌شوند و مجبور به دور ریختن آنها هستند . این در حالی است که دولت هر کیلو گندم را با قیمت ۱۷,۵۰۰ تومان از کشاورزان خریداری می‌کند و آرد یارانه‌ای را به نانوایی‌ها می‌رساند، اما قطع برق باعث هدررفت این منابع ملی شده است .
چرخه معیوب جریمه و کاهش سهمیه آرد
نانوایان نه تنها با زیان مالی ناشی از دورریز خمیر مواجهند، بلکه به دلیل عدم ثبت فروش در سامانه “نانینو” (به علت قطعی برق)، سهمیه آرد آنها کاهش می‌یابد. این سیستم هوشمند فروش نان، که قرار بود شفافیت ایجاد کند، در عمل به دلیل وابستگی به برق و عدم انعطاف در شرایط بحران، فشار مضاعفی بر نانوایان وارد کرده است . برخی نانوایان حتی به دلیل عدم تحقق سهمیه پخت روزانه، با اداره تعزیرات حکومتی درگیر شده‌اند .
تقابل نانواها با سیستم اداری: تعطیلی ممنوع، برق نامعلوم
نانوایان واحدهای دولتی اجازه تعطیلی ندارند و حتی در صورت قطع برق، باید در نانوایی حاضر باشند تا مشمول جریمه نشوند. سیدعباس موسوی، نانوا در مازندران، می‌گوید: «بعد از این همه زحمت، بدون اطلاع قبلی برق را قطع می‌کنند. خمیر را باید بریزیم دور، چون ترش شده است. اگر کمتر از سهمیه پخت کنم، می‌گویند آرد را قاچاق کرده‌ام!»
افزایش قیمت نان: واکنش ناگزیر نانوایان به هزینه‌های سرسام‌آور
در کنار قطع برق، افزایش هزینه‌های تولید (دستمزد کارگران، قیمت انرژی، کیفیت پایین آرد) و محدودیت‌های سامانه نانینو، نانوایان را به سمت فروش نان با قیمت‌های بالاتر سوق داده است. برخی در پلتفرم‌هایی مثل اسنپ‌فود نان را چند برابر نرخ مصوب می‌فروشند، چرا که هزینه‌های پنهان (مانند کارمزد اسنپ و نیروی انسانی اضافی) را جبران کنند .
راه‌حل‌های پیشنهادی: از زمان‌بندی قطعی برق تا تجهیز به ژنراتور
صنف نانوایان خواستار اقدامات فوری مانند:
اعلام برنامه قطعی برق (مانند واحدهای صنعتی) تا از هدررفت خمیر جلوگیری شود .
تجهیز نانوایی‌ها به ژنراتور با تسهیلات دولتی
بازنگری در سامانه نانینو تا قطعی برق را در محاسبات سهمیه آرد لحاظ کند .
نان، امنیت غذایی و سکوت مسئولان
این بحران تنها مختص نانوایان نیست، بلکه تهدیدی برای امنیت غذایی مردم است.
اگر دولت و وزارت نیرو به جای شعارهای مدیریت موفقیت‌آمیز برق، به فکر چاره‌اندیشی نباشند، دور باطل “قطع برق، هدررفت آرد،کاهش تولید، افزایش قیمت نان، فشار بر معیشت مردم ادامه خواهد یافت. آیا وقت آن نرسیده که به جای جریمه نانواها، سیستمی طراحی شود که در بحران‌ها از تولیدکنندگان نان حمایت کند؟
#مسیحااقتداریان #گزارشگرـخبرنگار #الان نگار
۲۱may2025
